Άγιος Πρόχορος

Εορτάζει 28 Ιουλίου

Οι γραπτές πληροφορίες για τον Αγιο Πρόχορο είναι ελάχιστες. Η μοναδική αναφορά του ονόματος του γίνεται στις Πράξεις των Αποστόλων, ως ενός από τους επτά Διακόνους, τους οποίους χειροτόνησαν οι Απόστολοι.

Πέραν του βιβλίου των Πράξεων των Αποστόλων δεν υπάρχει καμία άλλη αναφορά του ονόματος του σ΄ επίσημο έγγραφο. Περισσότερες πληροφορίες βρίσκουμε στο Απόκρυφο έργο "Πράξεις, ήτοι περίοδοι του Αγίου Ιωάννου και Ευαγγελιστού, συγγράφοντος του μαθητού αυτού Προχόρου". Σύμφωνα με το εν λόγω βιβλίο, χειρόγραφα του οποίου εποχής 6ου αιώνα σώζονται στη Μονή μας, ο Πρόχορος παρουσιάζεται ως μαθητής και ακόλουθος του Αποστόλου Ιωάννη στην Μικρά Ασία, στην Έφεσο και στην Πάτμο. Αναφέρεται επίσης ότι κατά την στιγμή του οράματος της Αποκάλυψης ήταν παρών και κατέγραφε, όσα του υπαγόρευε ο Ιωάννης. Η παρουσία του Προχόρου παρότι δεν εξακριβώνεται από έγκυρη πηγή, ενισχύεται από την απεικόνιση της στην Ορθόδοξη εικονογραφία, η οποία τρόπον τινά αποκρυσταλλώνει τη μη καταγραφείσα παράδοση. Μετά την ανάκληση του Ιωάννη από την εξορία τον συνοδεύει στην Έφεσο και στην συνέχεια κατόπιν συστάσεως του Ιωάννη μεταβαίνει στη Νικομήδεια, όπου χειροτονείται Επίσκοπος και υφίσταται μαρτυρικό θάνατο.

Η Εκκλησία τιμά την μνήμη του στις 28 Ιουλίου.

Άγιος Γεράσιμος ο Βυζάντιος

Εορτάζει 7 Απριλίου

Το όνομά του προέρχεται από το γεγονός ότι γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Από πολύ νωρίς έδειξε ενδιαφέρον για τις σπουδές, έλαβε σπουδαία μόρφωση και έγινε εξαίρετος καθηγητής. Ήταν μαθητής του Μακάριου Καλογερά στην Πατμιάδα Σχολή, όπου σπούδασε Θεολογία, Φιλοσοφία και κλασική φιλολογία. Συνδέθηκε με αδελφική φιλία με τον Μακάριο και για 15 έτη συνεργάζονταν στενά για την παιδεία του Γένους. Μετά την κοίμηση του φίλου του, ανέλαβε τη διοίκηση της Σχολής για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, και εξαιτίας κάποιας ασθένειας που τον ταλαιπωρούσε, ο Άγιος Γεράσιμος έπρεπε να φύγει από την Πάτμο. Εκοιμήθη το 1740.

Ο Αγιος Μακάριος ο Καλογεράς

Εορτάζει 19 Ιανουαρίου

Ο Αγιος Μακάριος ο Καλογεράς, ο Εθνοδιδάσκαλος γεννήθηκε στην Πάτμο το 1688, και ήταν γόνος εύπορης οικογένειας. Αργότερα πήγε στην Κωνσταντινούπολη για σπουδές και ήρθε σ΄ επαφή με σημαντικές οικογένειες και κληρικούς της Βασιλεύουσας. Μετά το τέλος των πολυετών σπουδών του υπηρέτησε ως Διάκονος πλάι στο Μητροπολίτη Νικομήδειας. Καθώς ο Μακάριος ενδιαφερόταν πολύ για τη διδασκαλία και τη διαπαιδαγώγηση των υπόδουλων Ελλήνων, επέστρεψε στην Πάτμο το 1713 και ίδρυσε την Πατμιάδα Σχολή. Τα μαθήματα στη σχολή παρέχονταν δωρεάν σε όλους τους μαθητές και αρχικά ο Μακάριος δίδασκε μόνος του. Μετά από μερικά χρόνια, οι καλύτεροι των μαθητών επιλέχθηκαν ως διδάσκαλοι της σχολής. Οι μαθητές αυτοί κατάγονταν από την Πάτμο και από άλλα μέρη της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Οι κύριοι συνεργάτες του ήταν ο μοναχός Κοσμάς από τη Λήμνο και ο μοναχός Γεράσιμος ο Βυζάντιος. Ο αριθμός των μαθητών αυξήθηκε σε εκατό, γι' αυτό και θεωρήθηκε απαραίτητη η δημιουργία νέων κτηρίων, τα οποία δημιουργήθηκαν με τη βοήθεια εύπορων δωρητών από την Κωνσταντινούπολη. Η Πατμιάδα μετεξελίχθηκε σε μια από τις σημαντικότερες σχολές του Ελληνισμού. Ο Μακάριος, ο οποίος είχε εξασθενημένο οργανισμό, απεβίωσε στην Πάτμο το 1737, αλλά η έντονη δράση και το έργο του διέσωσαν το όνομά του. Η Ιερωσύνη του δεν ανήλθε ποτέ πέραν του βαθμού του Διακόνου, επειδή αρεσκόταν περισσότερο, όπως ο ίδιος έλεγε να διακονεί παρά να διακονείται.

Ο Άγιος Χρήστος από την Πρέβεζα

Εορτάζει 5 Αυγούστου

Ο ήρωας αυτός της Ορθοδοξίας ήταν από την Πρέβεζα. "Αν και ναυτικός στο επάγγελμα, καθόλου δεν αποξενώθηκε από την χριστιανοπρεπή διαγωγή του. Όταν κάποτε το πλοίο στο όποιο δούλευε έφτασε από την Κρήτη στο λιμάνι της Κω, ο Χρήστος αμέσως έτρεξε στην Εκκλησία, προσευχήθηκε, βρήκε πνευματικό και εξομολογήθηκε. Μετά από μέρες, όταν πήγαινε για το πλοίο του, συναντήθηκε με γενίτσαρους, που άρχισαν να του βρίζουν την πίστη και το άγιο βάπτισμα. Ο Χρήστος δεν φοβήθηκε και απάντησε στους Τούρκους, ότι ο Μωάμεθ είναι ο κολασμένος αντίχριστος. Γεμάτοι θυμό οι γενίτσαροι, όρμησαν επάνω του και με άγρια χτυπήματα του είπαν ν' αρνηθεί την πίστη του για να σωθεί. Ο Χρήστος απάντησε απαγγέλλοντας το σύμβολο της πίστης. Τότε αυτοί, τον έβγαλαν έξω από την πόλη και τον έκαψαν ζωντανό. Οι άπιστοι άφησαν το σώμα του άταφο για ένα μήνα. 'Αλλά το λείψανο του Αγίου έμεινε αναλλοίωτο και στις πρώτες νύχτες το σκέπαζε κάποιο γλυκό φως, που προερχόταν από τον ουρανό. Μάλιστα, κατά το διάστημα αυτό έκανε και πολλά θαύματα. Όλα αυτά έγιναν στις 5 Αυγούστου 1668.

Η Οσία Ξένη

Εορτάζει 25 Ιανουαρίου

Όνομαζόταν Εύσεβία, καταγόταν από τη Ρώμη. Πίστευε πώς η γυναίκα είχε δικαίωμα και καθήκον να μη δέχεται σύζυγο πού θα της ήταν καθημερινό εμπόδιο στην κατά Χριστόν ζωή. Και όπως είπε ό Απ. Παύλος: "Μη γίνεσθε έτεροζυγούντες απίστοις. Δηλαδή, μη μπαίνετε στον ίδιο ζυγό (γάμο) με ανθρώπους πού δεν έχουν πίστη στό Θεό. Διότι "το μυστήριον τούτο μέγα εστίν, εγώ δε λέγω εις Χριστόν και εις την έκκλησίαν, πού σημαίνει, το μυστήριο αυτό του γάμου είναι μεγάλης σημασίας. Και το λέω αυτό, αναφερόμενος στην πνευματική ένωση του Χριστού και της Εκκλησίας. Οι γονείς, όμως, της όσίας, είχαν διαφορετική γνώμη και ήθελαν να την παντρέψουν στανικώς, με όποιον αυτοί ήθελαν. Τότε εκείνη κρυφά φεύγει για την Αλεξάνδρεια. Μετονομάζεται Ξένη και για να χαθούν τα ίχνη της, πηγαίνει στο νησί Κως. Και από εκεί, στα Μύλασσα τής Καριάς. Εκεί, εγκαταστάθηκε με τις δύο υπηρέτριες πού την είχαν συνοδεύσει σε ήσυχαστικά κελιά. Κοντά εκεί, έκτισε μικρό ναό στο όνομα του Άγιου πρωτομάρτυρα Στεφάνου. Αφού ήλθαν κοντά της και μερικές άλλες μοναχές, έκαναν μια εξαίρετη χριστιανική αδελφότητα. Ή παιδεία της, ή ευγένεια της και ή θερμή της πίστη γρήγορα έφθασαν παντού. Καθημερινά έτρεχαν κοντά της γυναίκες, για να πάρουν συμβουλές και να ζητήσουν τις προσευχές της. Έτσι, μ' αυτόν τον τρόπο ή όσια τις είλκυε στο Χριστό και τίς οδηγούσε στο δρόμο της σωτηρίας.

Απολυτίκιον. Ηχος γ'. Θείας πίστεως

Ξένην ήνυσας, ζωήν εν κόσμω, ξένην έσχηκας, προσηγορίαν, ύπεμφαίνουσαν τη κλήοει τον τρόπον σου' συ γαρ νυμφίον λιπούσα τον πρόοκαιρον, τώ άθανάτω όσίως νενύμφευσαι. Ξένη ένδοξε, Χριστόν τον Θεόν ικέτευε, δωρήσασθαι ήμίν το μέγα έλεος.

Όσία Κασσιανή

Εορτάζει 7 Σεπτεμβρίου

Είναι η γνωστή Κασσιανή ποιήτρια, που έζησε στα χρόνια του βασιλιά Θεοφίλου (829-842). Τη μνήμη της δεν αναφέρει κανένας Συναξαριστής. Και όμως οι Κάσιοι, από τη συγγένεια του ονόματος της με το νησί τους, καθιέρωσαν τη μνήμη αυτής την 7η Σεπτεμβρίου και ο Γεώργιος Σασσός ο Κάσιος φιλοπόνησε και ειδική Ακολουθία, που δημοσιεύθηκε στην Αλεξάνδρεια το 1889 στο τυπογραφείο της "Μεταρρυθμίσεως". Το παράδοξο όμως είναι, ότι η Ακολουθία αυτή αφιερώθηκε στον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Σωφρόνιο, που ο ίδιος στην συνέχεια την έδωσε για εκτύπωση στον Μητροπολίτη Θηβαΐδας Γερμανό (την 1η Σεπτεμβρίου 1889) και έτσι, επισημοποιήθηκε κατά κάποιο τρόπο η αγιοποίηση της Κασσιανής από την Εκκλησία της Αλεξανδρείας, όπως το ποθούσαν oι κάτοικοι της Κάσου.

Όσιος Σάββας ο εν Καλύμνω

Εορτάζει 7 Απριλίου

Ο Όσιος Σάββας ο Νέος, κατά κόσμο Βασίλειος, γεννήθηκε το έτος 1862 μ.Χ. στην Ηρακλείτσα της περιφέρειας Αβδίμ της Ανατολικής Θράκης από πτωχούς και απλοϊκούς γονείς, τον Κωνσταντίνο και τη Σμαραγδή.Ο Βασίλειος μεγάλωσε έχοντας βαθιά πίστη και μεγάλη ευσέβεια και προσπαθώντας να μιμηθεί την άσκηση των Αγίων της Εκκλησίας μας. Σε ηλικία δώδεκα ετών ο Βασίλειος διαπίστωνε καθημερινά ότι το επάγγελμα που ασκούσε δεν ήταν στα μέτρα του και ποθούσε μια άλλη ζωή. Ήθελε να ζήσει μόνο για τον Χριστό και να ακολουθήσει την οδό της μοναχικής πολιτείας. Έτσι έλαβε πλέον την αμετάκλητη απόφαση να φύγει, εγκαταλείποντας τα εγκόσμια. Κατευθύνεται στο Άγιον Όρος, στην Ιερά Σκήτη της Αγίας Άννης, όπου επί δώδεκα έτη ζει πλέον με προσευχή και αυστηρή άσκηση.Έντονη ήταν και η επιθυμία του Οσίου να επισκεφθεί τους Αγίους Τόπους, την οποία πραγματοποιεί αφού πρώτα διέρχεται από την γενέτειρά του. Δέος τον καταλαμβάνει καθώς αντικρίζει τον Πανάγιο Τάφο. Ελπίζοντας πάντα στην βοήθεια του Θεού, εισέρχεται στην ιερά μονή του Αγίου Γεωργίου Χοζεβά, όπου έπειτα από τριετή ενάρετο βίο κείρεται μοναχός το 1890 μ.Χ. και αργότερα, το έτος 1894 μ.Χ., αποστέλλεται από τον ηγούμενο της μονής, Καλλίνικο, στην Σκήτη της Αγίας Άννης, κοντά στον αρχιμανδρίτη Άνθιμο, για να ασκηθεί στην αγιογραφία. Το 1902 μ.Χ. χειροτονείται διάκονος και το επόμενο έτος πρεσβύτερος. Διακονεί δε μέχρι το έτος 1906 μ.Χ. ως εφημέριος της Θεολογικής Σχολής του Τιμίου Σταυρού, όπου γνωρίζεται με τον αρχιμανδρίτη Χρυσόστομο Παπαδόπουλο, τον μετέπειτα Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος, ο οποίος έλεγε για τον Άγιο Σάββα στον Καλύμνιο φίλο του Γεράσιμο Ζερβό, πριν ακόμη ο Άγιος κοιμηθεί: «Να ξέρεις, Γεράσιμε, ότι ο πατήρ Σάββας είναι άγιος άνθρωπος».Το έτος 1907 μ.Χ. επανέρχεται στη μονή Χοζεβά, όπου διάγει βίο ασκητικό με τέλεια υποταγή στους ασκητικούς κανόνες, άκρα ταπείνωση, χαμαικοιτία, στέρηση παντός υλικού αγαθού, ακολουθώντας το πατερικό «ο ακτήμων μοναχός, υψιπέτης αετός». Η τροφή του ήταν μια κουταλιά βρεγμένο σιτάρι και νερό από τον ποταμό.Το έτος 1916 μ.Χ. επιστρέφει οριστικά στην Ελλάδα, μεταβαίνει στη νήσο Πάτμο, όπου διαμένει δύο χρόνια και ιστορεί δύο εικόνες στο Καθολικό της μονής. Έπειτα έρχεται στην Αθήνα, όπου πληροφορείται ότι τον αναζητεί ο Άγιος Νεκτάριος, Μητροπολίτης Πενταπόλεως. Μεταβαίνει στην Αίγινα και διακονεί τον Άγιο μέχρι την ημέρα της κοιμήσεώς του. Η συγκαταβίωση με τον Άγιο Νεκτάριο συνέβαλε στην πνευματική του πρόοδο. Γνώρισε την αυστηρή άσκηση του Αγίου Νεκταρίου, την παροιμιώδη ταπείνωσή του, την απλότητά του. Έζησε το πρώτο θαύμα του Αγίου, όταν μετά την κοίμησή του είδε τον Άγιο να κλίνει την κεφαλή του προκειμένου να του φορέσει το πετραχήλι του και να επανέρχεται κατόπιν στην θέση της. Επί τρεις συνεχείς ημέρες οι αδελφές της μονής στην Αίγινα άκουγαν συνομιλίες από τον τάφο του Αγίου, όταν δε πλησίασαν, είδαν εκεί τον Όσιο Σάββα να συνομιλεί με τον Άγιο Νεκτάριο. Ο Όσιος έμεινε έγκλειστος στο κελί του για σαράντα ημέρες. Κατά την τεσσαρακοστή ημέρα εξήλθε κρατώντας μία εικόνα του Αγίου Νεκταρίου, την οποία ενεχείρησε στην ηγουμένη με την εντολή να την τοποθετήσει στο προσκυνητάρι. Η ηγουμένη απάντησε ότι αυτό δεν ήταν δυνατό να γίνει, διότι ο Άγιος δεν είχε αναγνωρισθεί επίσημα από την Εκκλησία και μια τέτοια ενέργεια ίσως να έθετε τη μονή σε διωγμό. Τότε ο Όσιος Σάββας της είπε επιτακτικά: «Οφείλεις να κάνεις υπακοή. Να πάρεις την εικόνα, να την βάλεις στο προσκυνητάρι και τις βουλές του Θεού να μην τις περιεργάζεσαι».Στην Αίγινα δεν μπορεί πλέον να μείνει, διότι προσέρχεται πολύς κόσμος και αυτό κουράζει τον φιλήσυχο Όσιο. Μεταβαίνει στην Αθήνα και κατόπιν στην Κάλυμνο, όπου μετά από περιπλάνηση στις μονές και τα ησυχαστήρια του νησιού, καταλήγει στη μονή των Αγίων Πάντων. Εκεί αρχίζει μία έντονη πνευματική ζωή. Αγιογραφεί, τελεί τα Θεία Μυστήρια και τις Ιερές Ακολουθίες, εξομολογεί, διδάσκει διά του στόματος και διά του παραδείγματός του και βοηθάει χήρες, ορφανά και φτωχούς. Ήταν επιεικής και εύσπλαχνος με τις αμαρτίες των άλλων, δεν ανεχόταν όμως την βλασφημία και την κατάκριση. Πολλές φορές δάκρυζε και με πόθο παρακαλούσε για την μετάνοια των πνευματικών του τέκνων, κατά δε τη Θεία Λειτουργία είχε τέλεια προσήλωση στο συντελούμενο μυστήριο. Αξιώθηκε της ευωδίας του σώματός του εν ζωή, καθώς και το πέρασμά του ήταν ευώδες, ευωδία η οποία θα εξέλθει και από το μνήμα του μετά την εκταφή του. Χρήματα δεν κρατούσε ποτέ, η ζωή του ήταν μια συνεχής κατάσταση αγίας υπακοής. Κατ' αυτόν τον τρόπο συμπλήρωσε τις ημέρες της επίγειας ζωής του, με άκρα περισυλλογή και ιερά κατάνυξη, ενώ λίγο πριν το τέλος η τελευταία φράση του ήταν «Ο Κύριος, ο Κύριος, ο Κύριος, ο Κύριος, ο Κύριος, ο Κύριος». Η ομολογία αυτή ήταν η βεβαίωση της εν Χριστώ πορείας του.Μετά από δέκα έτη, έγινε η ανακομιδή των αγίων και χαριτόβρυτων λειψάνων του, στις 7 Απριλίου 1957 μ.Χ., προεξάρχοντος του μακαριστού Μητροπολίτου Λέρου, Καλύμνου και Αστυπάλαιας κυρού Ισιδώρου, ενώπιον πλήθους λαού. Ένα πυκνό νέφος θείας ευωδίας κάλυψε ολόκληρη την περιοχή και το νέο για το θεϊκό σημείο έκανε αμέσως το γύρο του νησιού. Το ιερό λείψανο του Οσίου μεταφέρθηκε σε λάρνακα, στο παρεκκλήσι του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου.Η επίσημη αγιοποίηση του Οσίου Πατρός ημών Σάββα του Νέου έγινε διά Πατριαρχικής Συνοδικής Πράξεως της 19ης Φεβρουαρίου 1992 μ.Χ.

Άγιος Ιωάννης νεομάρτυς ο ναύκληρος ο εν Κώ μαρτυρήσας

Εορτάζει 8 Απριλίου

Ὁ Ἅγιος Νεομάρτυς Ἰωάννης ὁ ναύκληρος καταγόταν ἀπὸ τὴν Κῶ. Ἐξισλαμίσθηκε διὰ τῆς βίας περιτμηθεῖς ὑπὸ τῶν Τούρκων. Ὅταν ἀντιλήφθηκε ὅτι εἶχε περιτμηθεῖ καὶ ἐνδυθεῖ μὲ τουρκικὰ ἐνδύματα, αἰσθάνθηκε μεγάλη λύπη καὶ ἀφοῦ ἔβγαλε τὰ ἐνδύματα αὐτά, ζοῦσε ὅπως καὶ πρότερα χριστιανικὸ βίο. Τότε οἱ Τοῦρκοι συνέλαβαν τὸν Μάρτυρα καὶ ἀφοῦ τὸν μαστίγωσαν ἀνηλεῶς, τὸν ἔκλεισαν στὴ φυλακή. Προσπαθώντας δὲ νὰ τὸν ἐπαναφέρουν στὴν πίστη τους, δέχονταν τὴν ὁμολογία αὐτοῦ, ποὺ ἔλεγε: «Ἐγὼ πιστεύω στὸν Κύριό μου Ἰησοῦ Χριστὸ καὶ Αὐτὸν ὁμολογῶ ὡς Θεὸ ἀληθινὸ ἐξ ὅλης μου τῆς ψυχῆς καὶ καρδίας. Τὴν δὲ ἰδική σας θρησκεία τὴν ἀποστρέφομαι καὶ εἶμαι ἕτοιμος νὰ ὑπομείνω ὅσα βάσανα καὶ ἂν μοῦ δώσετε γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ μου». Βλέποντας οἱ βασανιστὲς τὴν ἀμετάθετη γνώμη καὶ ἀκλόνητη πίστη τοῦ Μάρτυρα, τὸν προσήγαγαν στὸν κριτή, ὁ ὁποῖος ἔδωσε ἐντολὴ νὰ τὸν χτυπήσουν καὶ στὴν συνέχεια νὰ τὸν κάψουν ζωντανό. Ἔτσι μαρτύρησε ὁ ἀθλητὴς Ἰωάννης, τὸ ἔτος 1669 καὶ ἔλαβε ἀπὸ τὸν μισθαποδότη Κύριο τὸν ἁμαράντινο στέφανο τῆς δόξας.